22 Μάι Ναι στο “binge watching”, αλλά πώς;

Οι οικιακές πλατφόρμες “streaming”, καταλαμβάνουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο από τον χρόνο που αφιερώνουμε οι περισσότεροι στη ψυχαγωγία μας. Αναρίθμητες σειρές και ταινίες, εμπλουτίζουν εβδομαδιαία το διαθέσιμο περιεχόμενο των πλατφορμών και το μόνο που χρειάζεται για να αποκτήσουμε πρόσβαση σε αυτό, είναι το πάτημα λίγων κουμπιών.
Αυτό τουλάχιστον ισχύει για τους περισσότερους χρήστες. Για κάποιους όμως, τα πράγματα είναι λίγο πιο… περίπλοκα.

Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας:

Η αγαπημένη σας ξένη σειρά πρόκειται απόψε το βράδυ να λανσάρει τη νέα της σεζόν. Έχετε περάσει μια μέρα γεμάτη με δουλειά και υποχρεώσεις  και γυρνώντας σπίτι, χαμογελάτε καθώς μόλις θυμηθήκατε πως ένα νέο επεισόδιο σας περιμένει. Κάθεστε λοιπόν  αναπαυτικά στον καναπέ σας,   ανοίγετε την οθόνη και πατάτε το “play”. Δευτερόλεπτα αργότερα όμως,  διαπιστώνετε με απογοήτευση, πως για κάποιο λόγο το επεισόδιο δεν περιλαμβάνει ελληνικούς υπότιτλους. Μια που η γλώσσα την οποία μιλούν οι ηθοποιοί της σειράς, δεν είναι το φόρτε σας, είστε αναγκασμένοι να πατήσετε “stop” και να βρείτε κάτι άλλο για να γεμίσετε το χρόνο σας.
Υποθέτω ότι σκέφτεστε πως αυτό το σενάριο είναι εκτός πραγματικότητας. Έχετε απόλυτο δίκιο! Είναι όντως σχεδόν  απίθανο, μια πλατφόρμα να εντάξει στο περιεχόμενό της κάποια σειρά ή και ταινία, χωρίς να ενσωματώσει τους υπότιτλους για τους συνδρομητές σε κάθε χώρα που διατίθεται. Αν όμως, αντικαθιστούσαμε τη λέξη «υπότιτλοι», με τις λέξεις «ακουστική περιγραφή»; Τότε ξαφνικά το σενάριο μας, μάλλον  αποκτά πολύ μεγάλες πιθανότητες να βρει τη θέση του στην πραγματικότητα.

Τι είναι όμως η ακουστική περιγραφή;

Πρόκειται για μια υπηρεσία προσβασιμότητας, που προστίθεται σε μια οπτικοακουστική παραγωγή, (ταινίες, τηλεοπτικές σειρές, ντοκιμαντέρ, συνέδρια κλπ) και δίνει τη δυνατότητα σε τυφλούς ανθρώπους να παρακολουθήσουν όλα τα παραπάνω,  ανεμπόδιστα. Ας συνεχίσουμε να ακολουθούμε το παράδειγμα της αγαπημένης μας σειράς. Αν λοιπόν αυτή η σειρά, διαθέτει δυνατότητα ακουστικής περιγραφής, τότε ένας τυφλός χρήστης που επιθυμεί να την παρακολουθήσει, μπορεί να επιλέξει να ακούει μια φωνή η οποία στη διάρκεια των σκηνών που δεν περιέχουν διαλόγους, του αφηγείται όσα απεικονίζονται στην οθόνη. Από το ντύσιμο και τα βλέμματα που ανταλλάσσουν οι ηθοποιοί,  μέχρι το ποιοι συμμετέχουν στη σκηνή, που βρίσκονται στο χώρο  και τι κάνουν, όλα αναφέρονται μέσω της ακουστικής περιγραφής, η οποία χρειάζεται ένα δικό της σενάριο, χρονισμό με την σειρά και μια κάπως… «ουδέτερη» στάση, χωρίς να βλάπτεται στο ελάχιστο η ποιότητα της σειράς ή να αποσπάται η προσοχή του θεατή, από όσα λένε οι ηθοποιοί. Με αυτό τον τρόπο, χιλιάδες άνθρωποι με οπτική αναπηρία ανά τον κόσμο, μπορούν να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε ψυχαγωγικό, εκπαιδευτικό ή οποιοδήποτε άλλο περιεχόμενο διαθέτουν τηλεοπτικά κανάλια και πλατφόρμες οικιακής ψυχαγωγίας.

Η πραγματικότητα της Ελλάδας

Φυσικά όλα αυτά δεν αφορούν κατά κανένα τρόπο την πραγματικότητα που οι άνθρωποι με οπτική αναπηρία βιώνουμε στην Ελλάδα. Καμία ελληνική παραγωγή δεν διαθέτει αυτή τη δυνατότητα. Οι τυφλοί άνθρωποι, παραμένουν εντελώς αόρατοι για τους δημιουργούς των τηλεοπτικών και κινηματογραφικών παραγωγών.

«Το να προσπαθείς να παρακολουθήσεις μια ταινία χωρίς ακουστική περιγραφή ως τυφλό άτομο, ισοδυναμεί με την προσπάθεια να βλέπεις με κλειστή οθόνη,ως άτομο με όραση».
(Γράφει ο Γιάννης Καπνιάς, Founder της Black Light).

Για ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, θεωρείται δεδομένο, ότι  κάποιο άτομο  που δεν βλέπει, δεν μπορεί εξ ορισμού να παρακολουθήσει μια ταινία, δεν μπορεί να δει τηλεόραση και συνεπώς δεν ενδιαφέρεται για ό,τι παρακολουθούν εκατομμύρια άνθρωποι.

Αυτή η αντίληψη αν και είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα των τυφλών ατόμων, κυριαρχεί δυστυχώς ακόμα. Η αλήθεια φυσικά δε θα μπορούσε να είναι περισσότερο διαφορετική. Οι άνθρωποι με οπτική αναπηρία είχαν πάντα αντίστοιχα μεγάλο ενδιαφέρον  με αυτό του υπόλοιπου πληθυσμού για την παρακολούθηση τηλεοπτικών σειρών και ταινιών έτσι, έβρισκαν εναλλακτικούς  τρόπους προκειμένου να  δουν τα αγαπημένα τους προγράμματα. Ο πιο συνηθισμένος είναι να τα παρακολουθούν παρέα με κάποιον που βλέπει. Τα τελευταία χρόνια, όμως, όλο και περισσότερες τηλεοπτικές και διεθνείς παραγωγές που διατίθενται και στη χώρα μας μέσα από “stream in” πλατφόρμες ενσωματώνουν την δυνατότητα ακουστικής περιγραφής, αυξάνοντας σημαντικά την προσβασιμότητα των τυφλών θεατών τους. Αυτό πέρα από τον προφανή ανθρωποκεντρικό παράγοντα της μεγαλύτερης συμπερίληψης των ατόμων με οπτική αναπηρία, δίνει τη δυνατότητα στις πλατφόρμες αυτές να αυξήσουν την αγοραστική τους δύναμη εντάσσοντας στο δυναμικό τους νέους συνδρομητές που είναι διατεθειμένοι να πληρώνουν προκειμένου να απολαμβάνουν το περιεχόμενό τους.

Στην Black Light σχεδιάζουμε και υλοποιούμε υπηρεσίες που έχουν ως στόχο την συμπερίληψη και την ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες και αγαθά.

Για αυτό και θεωρούμε πως η ισότιμη πρόσβαση στην ψυχαγωγία και τον πολιτισμό για όλες τις πληθυσμιακές ομάδες θα πρέπει να απασχολήσει σοβαρά τόσο τους φορείς που χαράζουν τις σχετικές πολιτικές, όσο και τους υπεύθυνους προγραμμάτων των τηλεοπτικών σταθμών. Άλλωστε αυτό είναι κάτι που προβλέπεται ρητά και στο Εθνικό σχέδιο δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία που ολοκληρώθηκε το 2020, όπου καλεί τους υπεύθυνους των τηλεοπτικών καναλιών να πράξουν τα απαραίτητα προκειμένου να αυξηθεί η προσβασιμότητα των ατόμων με οπτική αναπηρία στο διαθέσιμο περιεχόμενο. Είναι σημαντικό η άγνοια για την πραγματικότητα και τις ανάγκες των ατόμων με οπτική αναπηρία να δώσει τη θέση της σε συντονισμένες ενέργειες που θα οδηγούν στη μείωση του αποκλεισμού τους από κάτι που για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού θεωρείται αυτονόητο.