28 Αυγ Η ιστορία των σκύλων οδηγών

Όσα πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με την ιστορία των σκύλων οδηγών

Η Black Light, ως μια επιχείρηση αποτελούμενη κυρίως από τυφλά άτομα, ψάχνει κάθε φορά να αναδεικνύει άρθρα που έχουν ως γνώμονα την αύξηση της ενημέρωσης γύρω από την αναπηρία. Θεωρήσαμε το παρακάτω άρθρο που σχετίζεται με την ιστορία των σκύλων οδηγών πολύ ενδιαφέρον και για αυτό το λόγο το  επιμεληθήκαμε και  το μεταφράσαμε για εσάς.

Οι σκύλοι οδηγοί μέσα στο πέρασμα του χρόνου

Ενώ υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι η σχέση του ανθρώπου με τους λύκους φτάνει τα 400,000 χρόνια πίσω, η εξημέρωση του σκύλου από τον άνθρωπο συμπίπτει χρονικά με την εξέλιξη των πρωταρχικών ειδών σκύλων, γύρω στα 150,000 χρόνια πριν.

Η πρώτη ξεχωριστή σχέση ανάμεσα σε έναν σκύλο και ένα τυφλό άτομο χάνεται στην ομίχλη του χρόνου, παρά ταύτα, το πρώτο καταγεγραμμένο παράδειγμα εμφανίζεται μάλλον σε ένα μωσαϊκό του 1ου αιώνα μ.Χ., στα θαμμένα ερείπια του ρωμαϊκού Herculaneum. Υπάρχουν επίσης άλλα ντοκουμέντα, από την Ασία και την Ευρώπη, που φτάνουν μέχρι και τον Μεσαίωνα, με σκύλους που οδηγούν τυφλούς ανθρώπους. 

Παρά ταύτα, η πρώτη συστηματική προσπάθεια στην εκπαίδευση σκύλων με σκοπό να βοηθούν άτομα με οπτική αναπηρία έρχεται περίπου το 1780 στο νοσοκομείο για τυφλούς “Les Quinze-Vingts” του Παρισιού. Έπειτα από μικρό χρονικό διάστημα, το 1788, ο Josef Riesinger, ένας τυφλός κατασκευαστής κόσκινων από την Βιέννη, εκπαίδευσε ένα σκυλί ράτσας Spitz με τέτοιο τρόπο, που πολύ συχνά οι άνθρωποι γύρω του αναρωτούνταν αν ήταν όντως τυφλός. 

Το 1819, ο Johann Wilhelm Klein, ιδρυτής του Ινστιτούτου Εκπαίδευσης για Τυφλούς στην Βιέννη, ανέφερε το ζήτημα του σκύλου-οδηγού στο βιβλίο του σχετικά με την εκπαίδευση τυφλών ατόμων, αναλύοντας την μέθοδο του για την εκπαίδευση σκύλων. Ακόμη, ένας Ελβετός, ο Jakob Birrer, έγραψε το 1847 σχετικά με την εμπειρία του να καθοδηγείται από σκύλο τον οποίο είχε ειδικά εκπαιδεύσει για αυτόν τον σκοπό, για μια περίοδο πέντε ετών. 

Η ιστορία του σύγχρονου σκύλου οδηγού, όμως, ξεκινά πραγματικά κατά την διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, με χιλιάδες στρατιώτες να επιστρέφουν από το μέτωπο έχοντας τυφλωθεί, συνήθως από δηλητηριώδη αέρια. Τότε, ένας Γερμανός γιατρός, ο Dr. Gerhard Stalling είχε την ιδέα της μαζικής εκπαίδευσης σκύλων με σκοπό να βοηθήσουν τους τραυματισμένους στρατιώτες. Ενόσω περπατούσε με έναν ασθενή στους χώρους του νοσοκομείου, ο Stalling κλήθηκε εκτάκτως για ένα περιστατικό και αναγκάστηκε να αφήσει τον ασθενή με τον σκύλο του ως παρέα. Όταν επέστρεψε, παρατήρησε σημάδια, από τον τρόπο που συμπεριφερόταν ο σκύλος, ότι πρόσεχε τον τυφλό ασθενή. 

Ο Dr Stalling ξεκίνησε να εξερευνά τρόπους με τους οποίους οι σκύλοι ήταν δυνατόν να εκπαιδευτούν ώστε να αποτελέσουν αξιόπιστους οδηγούς, και τον Αύγουστο του 1916 ίδρυσε την πρώτη σχολή για σκύλους-οδηγούς για τυφλά άτομα στο Oldenburg. Η σχολή ολοένα και μεγάλωνε και νέα παραρτήματα άνοιξαν σε πολλές γερμανικές πόλεις, μεταξύ των οποίων οι Βόννη, Βροτσλαβ, Δρέσδη, Έσσεν, Φράιμπουργκ, Αμβούργο, Μαγδεμβούργο, Μίνστερ και Αννόβερο, εκπαιδεύοντας πάνω από 600 σκύλους κάθε χρόνο. Αυτές οι σχολές, παρείχαν σκύλους-οδηγούς όχι μόνο σε πρώην στρατιώτες, αλλά και σε τυφλά άτομα στην Βρετανία, την Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά και την Σοβιετική Ένωση. 

Δυστυχώς, εξαιτίας μιας μείωσης στην ποιότητα των σκύλων, το εγχείρημα αναγκάστηκε να σταματήσει το 1926 αλλά μέχρι τότε, ένα καινούργιο, μεγάλο κέντρο εκπαίδευσης σκύλων είχε ανοίξει στην πόλη Πότσνταμ, κοντά στο Βερολίνο, σημειώνοντας μεγάλη επιτυχία. Η δουλειά που διετελέσθη στο πλαίσιο αυτού του κέντρου, άνοιξε τον δρόμο για καινούργια ζητήματα στην εκπαίδευση σκύλων, φιλοξενώντας περίπου 100 σκύλους ανά κύκλο εκπαίδευσης και έχοντας 12 εντελώς εκπαιδευμένα σκυλιά ανά μήνα.  

Αυτήν την εποχή περίπου, μια πλούσια Αμερικανίδα γυναίκα, ονόματι Dorothy Harrison Eustis, ήδη εκπαίδευε σκύλους για τον στρατό, την αστυνομία και τον συνοριακό έλεγχο στην Ελβετία. Ήταν η ενέργεια αυτής της γυναίκας και οι ικανότητές της που θα εκτόξευαν την δημοφιλία του κινήματος για τους σκύλους οδηγούς παγκοσμίως.

Έχοντας μάθει για το κέντρο εκπαίδευσης στο Πότσνταμ, η Eustis είχε την περιέργεια να μελετήσει τις μεθόδους της σχολής και έτσι, πέρασε αρκετούς μήνες εκεί. Έφυγε από εκεί τόσο εντυπωσιασμένη, που έγραψε ένα άρθρο σχετικά με την εμπειρία της για την εφημερίδα “Saturday Evening Post” στην Αμερική τον Οκτώβριο του 1927.

Ένας τυφλός Αμερικανός άνδρας, ο Morris Frank, άκουσε σχετικά με το άρθρο και αγόρασε την εφημερίδα. Αργότερα είπε πως αυτά τα 5 σεντ που του κόστισε η εφημερίδα “αγόρασαν ένα άρθρο που άξιζε πάνω από ένα εκατομμύριο δολλάρια για εμένα. Άλλαξε την ζωή μου”. Έγραψε στην Eustis, λέγοντάς της ότι θα ήθελε πολύ να την βοηθήσει να εισάγουν τις πρακτικές σχετικά με τους σκύλους οδηγούς στις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Απολαμβάνοντας την πρόκληση, η Eustis εκπαίδευσε έναν σκύλο ονόματι Buddy, και έφερε τον Frank στην Ελβετία ώστε να τον διδάξει πως να δουλεύει μαζί με τον σκύλο. Ο Frank γύρισε στις Ηνωμένες Πολιτείες με ένα πλάσμα που πολλοί θεωρούν πως ήταν το πρώτο σκυλί-οδηγός της Αμερικής. Η Eustis μετέπειτα ίδρυσε το Seeing Eye School, στο Morristown του New Jersey, όμως, πριν από αυτό, επέστρεψε στην Ελβετία, ώστε να κάνει ακόμη περισσότερη δουλειά εκεί. Παράλληλα, ένας ιταλικός οργανισμός για σκύλους οδηγούς, ονόματι  Sculola Nazionale Cani Guida per Ciechi,  ιδρύθηκε το 1928.

Η επιτυχία  που είχε στις Ηνωμένες Πολιτείες ενθάρρυνε την Eustis να δημιουργήσει μια σχολή σκύλων οδηγών στην πόλη Βεβέ της Ελβετίας, το 1928. Ονόμασε  λοιπόν αυτήν την σχολή, όπως και  εκείνη που άνοιξε έναν χρόνο αργότερα στο Νιου Τζέρσει, “L’Oeil qui Voit” ή αλλιώς “The Seeing Eye” (το όνομα προέρχεται από την Παλαιά Διαθήκη – “το αυτί που ακούει και το μάτι που βλέπει”). Οι σχολές αυτές αποτέλεσαν τις πρώτες σχολές σκύλων οδηγών της σύγχρονης εποχής που άντεξαν στο πέρασμα του χρόνου. 

Το 1930, δυο Βρετανίδες γυναίκες, οι Muriel Crooke και Rosamund Bond, άκουσαν για το “Seeing Eye” και ήρθαν σε επαφή με την Dorothy Eustis, η οποία τους έστειλε έναν από τους εκπαιδευτές της. Το 1931, οι 4 πρώτοι Βρετανοί σκύλοι-οδηγοί ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους και τρία χρόνια αργότερα, ιδρύθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο η ένωση The Guide Dogs for the Blind. 

Από τότε και έπειτα, σχολές για σκύλους-οδηγούς έχουν ανοίξει σε ολόκληρο τον κόσμο και ακόμη περισσότερες ανοίγουν κάθε δεκαετία. Χιλιάδες άνθρωποι έχουν αλλάξει εντελώς τις ζωές τους χάρη στους σκύλους-οδηγούς και τους οργανισμούς που τους εκπαιδεύουν. Η προσήλωση των ανθρώπων που εργάζονται για αυτούς τους οργανισμούς είναι σήμερα πιο έντονη από ποτέ, ενώ το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και για τους ανθρώπους που τους  υποστηρίζουν οικονομικά και η κληρονομιά της Dorothy Eustis συνεχίζεται μέσω της σκληρής δουλειάς για αυξημένη κινητικότητα, αξιοπρέπεια και ανεξαρτησία των ατόμων με οπτική αναπηρία. Το κίνημα συνεχίζεται.

Χρονοδιάγραμμα Σημαντικών Γεγονότων

79: Ανασκαφές στην Πομπηία αποκαλύπτουν τοιχογραφία ενός τυφλού άνδρα ο οποίος οδηγείται από τον σκύλο του.

1200:Ένας κινέζικος πάπυρος, ο οποίος τώρα βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, δείχνει έναν τυφλό  άντρα να οδηγείται από τον σκύλο του.

1260: Μια ιρλανδική αναφορά, που αποδίδεται στον Βαρθολομαίο, σχετικά με έναν σκύλο που οδηγεί έναν τυφλό άντρα.

1500-1700: Παρόμοιες αναφορές ξεκινούν να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά σε έργα ξυλογλυπτικής, χαρακτικής και πίνακες του 16ου αιώνα, σε ολόκληρο τον κόσμο.

1715: Ο “Τυφλός Επαίτης του Bethnal Green” είναι μια μπαλάντα σχετικά με έναν ιππότη, ο οποίος έχασε την όρασή του σε μια μάχη και έγινε επαίτης. Οι φίλοι του, του έδωσαν έναν σκύλο και ένα κουδούνι.

Μέσα του 18ου αιώνα: Ο Gainsborough (1727-1788) ζωγραφίζει τον πίνακα “Τυφλός Άντρας στην Γέφυρα”, ο οποίος απεικονίζει έναν σκύλο που οδηγεί το αφεντικό του. Ο William Bigg (1755-1828) απεικονίζει τον “Τυφλό Ναύτη”, ο οποίος περνά μια χαμηλή γέφυρα με την βοήθεια του σκύλου του.

1790: Ο Thomas Bewick (1753-1828) δημιουργεί ορισμένα έργα χαρακτικής για το βιβλίο του, “Μια Γενική Ιστορία των Τετράποδων”. Ένα εξ’ αυτών των έργων, απεικονίζει έναν τυφλό άντρα να οδηγείται στο πέρασμα μιας γέφυρας από έναν σκύλο.

1813: Ένα έργο χαρακτικής δημοσιεύεται στο περιοδικό “Das Auge” (The Eye), από τον γνωστό οφθαλμίατρο από την Βιέννη,  George Joseph Beer. Ο Beer επιθυμούσε να υπογραμμίσει ότι ο άνδρας στο πρώτο πλάνο του έργου φορά γυαλιά, αλλά ο άνθρωπος στο παρασκήνιο είναι τυφλός και έχει μαζί του έναν σκύλο-οδηγό με λουρί, ενώ περπατά με τη βοήθεια ενός λευκού μπαστουνιού. O Beer έγραψε ένα βιβλίο στο οποίο αναφερόταν στους εξαιρετικά καλά εκπαιδευμένους σκύλους που εργάσθηκαν πριν από το 1780 στο νοσοκομείο Quinze-Vingts, καθώς είχε δει έναν πίνακα από τον Chardin, ο οποίος εκτίθεται στο Λούβρο από το 1752.

1819: Η παλαιότερη περιγραφή συστηματικής μεθόδου εκπαίδευσης σκύλων οδηγών η οποία επιβιώνει μέχρι και σήμερα, εκδόθηκε από τον Dr. Johann Wilhelm Klein στην Βιέννη. Ο Klein έγινε διευθυντής του Ινστιτούτου για την Εκπαίδευση των τυφλών στην αυστριακή πρωτεύουσα. Το βιβλίο του περιγράφει μια μέθοδο εκπαίδευσης των σκύλων οδηγών με ένα ραβδί τοποθετημένο στο κολάρο τους και κρατημένο από το αριστερό χέρι του εκπαιδευτή.Το ραβδί έχει έναν ζυγό επάνω του, ο οποίος ίσως να έδινε πληροφορίες για την πλευρική αλλά και για την εμπρόσθια κίνηση του σκύλου. Ο Klein δεν είχε πλέον τον σκύλο σε λουρί και ο τυφλός άντρας δεν χρησιμοποιούσε πια μπαστούνι. Δυστυχώς, η ιδέα για χρήση ενός πρωτόγονου τύπου ιμάντα δεν προχώρησε και παρέμεινε αχρησιμοποίητη για περίπου 100 χρόνια.

1847: Ο Jacob Birrer, ένας τυφλός άντρας από την Ελβετία εκδίδει βιβλίο όπου υπογραμμίζει την χρησιμότητα της εκπαίδευσης σκύλων για να γίνουν οδηγοί. Για ακόμη μια φορά, η στρατηγική περιστρέφεται γύρω από λουριά και μπαστούνια. Οι ιδέες του δεν γνώρισαν περαιτέρω εξέλιξη.

1864: Στην νουβέλα του Trollope, “Μπορείς να την συγχωρήσεις”, η Λαίδη Glenorca λέει στον Δούκα του St. Bungay ότι θα τον καθοδηγήσει όπως “οι μικροί σκύλοι καθοδηγούν τους τυφλούς”.

1878: Η Βρετανική Βουλή εξαιρεί από την χρέωση για ειδική άδεια τους “σκύλους των βοσκών” και “αυτούς που έχουν οι τυφλοί ως οδηγούς”.

1899: Μια ζωγραφιά από το “The Graphic” δείχνει πως οι σκύλοι που εκπαιδεύονται από τον γερμανικό Ερυθρό Σταυρό βοηθούν τραυματισμένους στο πεδίο της μάχης. Ο διευθυντής, Dr. Gerhard Stalling, χρησιμοποίησε τους ίδιους σκύλους στις αρχικές απόπειρές του για επανένταξη των τυφλών βετεράνων. Αυτή αποτελεί και την αρχή της προτίμησης και εκπαίδευσης μεγαλύτερων σκυλιών, κυρίως Κόλεϊ, ως οδηγών.

1914-1918: Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος αναζωπυρώνει το ενδιαφέρον για τους σκύλους οδηγούς, κυρίως εξαιτίας της τύφλωσης πολλών νέων ανδρών, η οποία προέκυψε ως αποτέλεσμα της έκθεσής τους σε αέριο μουστάρδας ή του σοκ που υπέστησαν από τους βομβαρδισμούς. Ο Σύνδεσμος Νοσοκομειακών Σκύλων του γερμανικού Ερυθρού Σταυρού δημιούργησε ένα κέντρο εκπαίδευσης στο Όλντενμπουργκ. Ο πρώτος σκύλος οδηγός ανατέθηκε το 1916 σε έναν τυφλό βετεράνο, τον Paul Feyen. Μέσα στο διάστημα ενός χρόνου, 100 σκύλοι-οδηγοί ανατέθηκαν σε βετεράνους, αριθμός ο οποίος έφτασε τους 539 σκύλους μέχρι το 1919.  Το 1922, ξεκίνησαν οι πρώτες εκπαιδεύσεις για πολίτες που ήταν τυφλοί. Σε αυτό το στάδιο υπήρξαν παράπονα σχετικά με το ότι “η ποιότητα των σκύλων είχε πέσει”. Εν τέλει, ο Σύνδεσμος αρνήθηκε να δουλέψει με βετεράνους. Συνέχισε να δουλεύει με πολίτες, μέχρι το κλείσιμό του, μερικά χρόνια αργότερα. 

1923: Το ζήτημα εκπαίδευσης σκύλων για τυφλούς βετεράνους ανέλαβε τότε ο Σύνδεσμος Γερμανικών Ποιμενικών, ο οποίος άνοιξε σχολή εκπαίδευσης το 1923 στο Πότσνταμ. Αυτή η ομάδα επισημοποίησε τις εκπαιδευτικές μεθόδους οι οποίες αποτελούν την βάση για πολλές σχολές εκπαίδευσης σκύλων οδηγών μέχρι και σήμερα, π.χ. την επιλογή σκύλων, το προσεκτικό “ταίριασμα¨ σκύλου και ανθρώπου, την συνέχεια της εκπαίδευσης σε περιβάλλον σπιτιού. Την δεκαετία του 1930 υπήρχαν στην Γερμανία περίπου 4.000 πιστοποιημένοι σκύλοι-οδηγοί.

1925: Η αρχική σχολή στο Όλντενμπουργκ επισήμως γίνεται μέρος του Γερμανικού Συνδέσμου για Τυφλούς.

1927: Οι George και Dorothy Eustis, οι οποίοι έκαναν επιλεκτική εκτροφή Γερμανικών Ποιμενικών στα εκτροφεία τους, Fortunate Fields, στην Ελβετία, επισκέπτονται το κέντρο εκπαίδευσης του Πότσνταμ. Εξαιρετικά εντυπωσιασμένη, η Dorothy Eustis έγραψε το χρονικό της επίσκεψής της και το έστειλε σε μια αμερικανική εφημερίδα. Αυτό το χρονικό, εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 1927. Πολλά γράμματα ήρθαν έκτοτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, και ένα συγκεκριμένο, αυτό του Morris Frank, συγκίνησε την Dorothy Eustis και τον Jack Humphrey, τον επικεφαλής εκπαιδευτή των Fortunate Fields, σε τέτοιο βαθμό, που δούλεψαν μαζί με τους εκπαιδευτές από το Πότσνταμ ωστε να προετοιμάσουν έναν σκύλο για τον Morris.

1928: O Morris Frank φτάνει στην Ελβετία τον Απρίλιο και εκπαιδεύεται μαζί με τον σκύλο-οδηγό που ακούει στο όνομα “Buddy”. Το δίδυμο Morris και Buddy επιστρέφει στην Νέα Υόρκη τον Ιούνιο. Εκεί, αντιμετωπίζουν σκεπτικιστές δημοσιογράφους, όμως κερδίζουν τις εντυπώσεις τους καθώς περνούν από πολυσύχναστη, μεγάλη οδό χωρίς κανέναν τραυματισμό και το συμβάν λαμβάνει ευρεία κάλυψη από τον Τύπο. 

1929: Η Eustis ιδρύει το Seeing Eye School, στο Μόρις Τάουν, του  Νιου Τζέρσι. Συνειδητοποιώντας ότι το μεγαλύτερο ζήτημα θα ήταν η εκπαίδευση κατάλληλων ανθρώπων, επέστρεψε στην Ελβετία. Εκεί, ίδρυσε μια σχολή εκπαίδευσης κοντά στα εκτροφεία της. Επίσης,  ξεκίνησε η ίδια να εκπαιδεύει σκύλους οδηγούς.

1931: Η Eustis εκπαίδευσε και έστειλε 10 σκύλους στην Ιταλία, 11 στην Γαλλία και 3 στην Ελβετία. Επίσης, πιστοποίησε 4 εκπαιδευτές σκύλων εκείνη την χρονιά. Δυο εξ’ αυτών πήγαν στο Seeing Eye στην Νέα Υόρκη, ένας στην Ιταλία και άλλος ένας, ο Laikhoff, πήγε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκεί, ο Laikhoff δημιούργησε ένα κέντρο στο Τσέζαιρ, όπου οι 4 πρώτοι σκύλοι οδηγοί της Βρετανίας ολοκλήρωσαν την εκπαίδευσή τους. Οι κανονισμοί σχετικά με τις καραντίνες καθυστερούσαν την διαδικασία του να έρθουν κι άλλοι σκύλοι-οδηγοί στην Αγγλία και έτσι, η αναζήτηση για άλλες ράτσες σκύλων, κατάλληλων για εκπαίδευση, ξεκίνησε. Τα σκυλιά που εκπαιδεύτηκαν από αυτό το σημείο και έπειτα, ήταν κυρίως Labrador. 

1932: Η  Eustis στέλνει τον Georges Gabriel από την Ελβετία να αναλάβει το δεύτερο τμήμα εκπαίδευσης σκύλων οδηγών στην Βρετανία

1934: Ο Σύνδεσμος Σκύλων Οδηγών για Τυφλούς ιδρύεται.

1940: Το Leamington Spa ανοίγει ως το πρώτο βρετανικό κέντρο εκπαίδευσης σκύλων οδηγών. 

Στην Ελλάδα, έχουμε τα τελευταία χρόνια σχολές σκύλων οδηγών που επιτελούν σημαντικό έργο παρέχοντας σκύλους οδηγούς σε τυφλά άτομα, ενώ σύμφωνα με  τους νόμους 3868/10, 4235/14 και 4530/18, η πρόσβαση των σκύλων οδηγών και των σκύλων οδηγών που εκπαιδεύονται, επιτρέπεται πρακτικά παντού.

Η Black Light, εντάσσει τις σωστές πρακτικές προσέγγισης των σκύλων οδηγών και των χρηστών τους σε μέρη όπως καταστήματα, τράπεζες κλπ., σε όλες τις εκπαιδεύσεις και στις σχολικές επισκέψεις της, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην καθολική αποδοχή και στην ανεμπόδιστη κίνηση τους.

   
Πηγή: https://www.igdf.org.uk/guide-dogs/history-of-guide-dogs/