Μήπως η αυτονομία είναι τελικά και ζήτημα προσωπικής επιλογής;

Μαύρη σκιά ενός άντρα με λευκό μπαστούνι να περπατά σε μια αστική περιοχή κατά τη διάρκεια της νύχτας. Στο φόντο διακρίνεται μια πόλη με ουρανοξύστες, ολόφωτο φεγγάρι, και ένα αεροπλάνο που πετάει πάνω από τα σύννεφα. Κάτω κεντρικά το logo της Black Light.

Μήπως η αυτονομία είναι τελικά και ζήτημα προσωπικής επιλογής;

Ένα βιωματικό άρθρο του Θοδωρή Τσάτσου – ψυχολόγου, συνιδρυτή και εκπαιδευτή της Black Light

Πάμπολλες φορές μέσα από  άρθρα μας όπως ΑΥΤΟ, αναφερόμαστε στην ανάγκη για αύξηση της προσβασιμότητας των ΑμεΑ σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Αυτή τη φορά, με αφορμή την μετακόμιση μου σε νέο σπίτι και την επικείμενη διαδικασία προσαρμογής μου σε αυτό, , έκανα κάποιες σκέψεις γύρω από το πόση αυτονομία μπορώ να έχω ως τυφλός στην καθημερινότητα μου. Είμαι ένας άνθρωπος που εδώ και πολλά χρόνια μένω μόνος μου, αλλά με έναν…  κάπως ανορθόδοξο τρόπο, καθώς έχοντας σε πολύ κοντινή απόσταση διάφορα  συγγενικά πρόσωπα, ζητήματα όπως πχ το μαγείρεμα, τα έλυνα παίρνοντας φαγητό από εκείνους. Για να συνοψίσω την κατάσταση, απολάμβανα τα πλεονεκτήματα του να μένει κανείς μόνος, χωρίς όμως να αναλάβω και τις περισσότερες από τις ευθύνες που αυτό φέρνει, όπως είναι οι περιβόητες δουλειές  του σπιτιού.

 Όπως όμως συμβαίνει με κάθε επιλογή που κάνουμε, έτσι  και η δική μου έχει το δικό της κόστος και φυσικά ορισμένους  περιορισμούς.

Ένα σημαντικότατο πλεονέκτημα της προσπάθειας που κάνει κάποιος για να αυτονομηθεί περισσότερο στη ζωή του είναι πως αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση που με τη σειρά της του δίνει κίνητρο για να προσπαθήσει να πετύχει ακόμα πιο πολλά. Θέλοντας λοιπόν να αντιμετωπίσω την μετακόμιση μου ως μια νέα ευκαιρία για περισσότερη αυτονομία όσον αφορά τη διαχείριση του νοικοκυριού, μοιράζομαι κάποιες σκέψεις που ίσως φανούν χρήσιμες και σε άλλους που τους απασχολεί αυτό το θέμα.

  • Η βασική αλλαγή, θα φέρει και άλλες. Όταν δοκιμάζει κανείς να αναλάβει καινούριες ευθύνες πρέπει να συνυπολογίσει και ότι ο τρόπος που διαχειρίζεται το χρόνο του θα αλλάξει. Η ενασχόληση με το σπίτι και τη φροντίδα του σε συχνή βάση θα απαιτήσει το δικό της χρόνο. Ιδίως για το ξεκίνημα που θα χρειαστεί να μάθει κάποιος να κάνει πράγματα που ως τώρα δεν έκανε. Αυτός ο χρόνος ίσως να είναι σημαντικά περισσότερος από όσο υπολογίζει. Έτσι η ιεράρχηση του τι  είναι αναγκαίο να γίνει και πότε, είναι μια δεξιότητα που θα χρειαστεί να αναπτυχθεί.
  • Ο τροχός έχει ήδη ανακαλυφθεί. Πολλοί τυφλοί άνθρωποι ζουν μόνοι, συντηρούν και φροντίζουν το σπίτι τους, δημιουργούν οικογένειες και αναθρέφουν παιδιά. Έτσι η σύνδεση με την κοινότητα και η αξιοποίηση της εμπειρίας άλλων ανθρώπων είναι εξαιρετικά χρήσιμη, (ποιες  οικιακές συσκευές είναι οι  πιο καλές και προσβάσιμες; Ποιος είναι ο ευκολότερος τρόπος που μπορεί να γίνει μια δουλειά😉 είναι λίγα μόνο από τα παραδείγματα που η εμπειρία των άλλων μπορεί να φανεί πολύτιμη.
  • Κάθε καινούρια δεξιότητα χρειάζεται εκπαίδευση. Πέρα από τη βιωματική γνώση των άλλων για την καθημερινή αυτονομία που μπορεί κάποιος να αξιοποιήσει, υπάρχουν και εξειδικευμένοι εκπαιδευτές που μπορούν να παράσχουν εκπαίδευση καθημερινών δεξιοτήτων. Από την καταλληλότερη διαμόρφωση ενός προσωπικού χώρου, ώστε να είναι όσο πιο λειτουργικός γίνεται, μέχρι την εκμάθηση της χρήσης των οικιακών συσκευών καθώς και πολλές άλλες χρήσιμες τεχνικές για μεγαλύτερη αυτονομία στο σπίτι. Μια εξατομικευμένη εκπαίδευση, προσανατολισμένη στις συγκεκριμένες ανάγκες και σύμφωνα με τις δυνατότητες αυτού που τη χρειάζεται, μπορεί να είναι ωφέλιμη.
  • Το θάρρος για νέες δοκιμές. Είναι δεδομένο ότι η προσπάθεια του να μάθει κανείς κάτι νέο φέρνει μαζί της και αποτυχίες. Αυτός είναι όμως ο τρόπος να καταλάβεις τι δεν λειτούργησε, ώστε να πετύχεις την επόμενη φορά. Η ψυχραιμία τις στιγμές που δεν τα καταφέρνεις και η θέληση να δοκιμάσεις ξανά είναι το κλειδί της κατάκτησης νέων δεξιοτήτων.

Νομίζω λοιπόν πως η απάντηση στην αρχική μου ερώτηση για το πόση αυτονομία μπορώ να έχω ως τυφλός στην καθημερινότητα μου μπορεί να συνοψιστεί ως εξής:

Όση αυτονομία θέλω και είμαι διατεθειμένος να προσπαθήσω για αυτή και αυτό τελικά ίσως είναι και το ζητούμενο της ισότιμης πρόσβασης στα πράγματα, να έχεις διαθέσιμες τις επιλογές και τις προσβάσεις ώστε να τις χρησιμοποιήσεις όσο θέλεις και χρειάζεσαι, όπως κάνουν άλλωστε,  όσοι δεν εμποδίζονται.